Op donderdag 25 september 2025 organiseert IOED Lage Kempen een inspiratiedag rond funerair erfgoed. Deze dag is specifiek bedoeld voor medewerkers en bestuurders van de aangesloten gemeenten. Een gerichte ontmoetingsdag voor wie binnen de gemeente betrokken is bij het beleid, beheer of de erfgoedwerking van begraafplaatsen.
Tijdens deze dag laten we ons inspireren door praktijkvoorbeelden uit de regio en daarbuiten. We bekijken hoe erfgoed, ecologie en educatie elkaar kunnen versterken, en hoe we kunnen samenwerken aan toekomstgerichte begraafplaatsen met respect voor hun verleden.
We worden ontvangen in de Sint-Martinuskerk in Tessenderlo, waar het grootste deel van het programma plaatsvindt. Daarnaast verplaatsen we ons voor enkele onderdelen naar het gemeentehuis, het parochiaal centrum en trekken we te voet naar de begraafplaats voor een praktijkgerichte excursie.
We hopen natuurlijk dat iedereen de hele dag aanwezig kan zijn, maar indien dat niet mogelijk is, kan er ook per dagdeel ingeschreven worden. Inschrijven kan onderaan deze pagina.
08u45 – 09u15 Onthaal met koffie
09u15 - 09u30 Welkomtwoord en introductie
09u30 – 11.30 parelelle sessies (Keuze uit sessie 1 of 2)
Sessie 1: Vergroening van begraafplaatsen: visie, inrichting en onderhoud
Hoe evolueert een begraafplaats van een stenige ruimte naar een groene, serene plek die uitnodigt tot rust en reflectie? In deze sessie verkennen we hoe erfgoed, vergroening, ecologisch beheer en doordachte inrichting bijdragen aan een toekomstgerichte omgang met begraafplaatsen. Van visie tot uitvoering en onderhoud: aan de hand van praktijkervaringen tonen we hoe zowel grote als kleine ingrepen een zichtbaar verschil kunnen maken.
Sprekers: Amber Claeys (Vlaanderen), Paulien Renckens (RLLK), …
Sessie 2: Inspirerende praktijkvoorbeelden en lokale toepassingen
Welke keuzes maken lokale besturen om hun begraafplaatsen anders in te richten, te beheren of betekenisvol te ontsluiten? In deze sessie delen enkele gemeenten hun concrete aanpak. We maken ruimte voor ontwerp, samenwerking tussen diensten, betrokkenheid van burgers en duurzame visie. Inspirerende voorbeelden tonen hoe maatwerk, creativiteit en beleid samenkomen op het terrein.
Sprekers: Jos Leroi (Diepenbeek), Joeri Steeno (Leuven), …
11u30 – 13u00 – Excursie naar de begraafplaats van Tessenderlo
Tijdens deze excursie nemen we alle deelnemers te voet mee naar de begraafplaats van Tessenderlo. Ter plaatse splitsen we de groep op in drie kleinere groepen die via een roulatiesysteem telkens een ander perspectief ontdekken. Elke deelnemer volgt drie korte rondleidingen van een klein half uur: een historische verkenning van de begraafplaats, een blik op de aanwezige ecologische waarde, en een inspirerend luik over educatieve en ontsluitingsmogelijkheden. Zo krijgt iedereen in korte tijd een veelzijdig beeld van hoe een begraafplaats vandaag én in de toekomst betekenisvol kan zijn.
Sprekers: Stan Panis (LAD), Joke Roebben (RLLK), Niels Stoffels (IOED Lage Kempen)
13u00 – 14u00 – Lunchpauze
We verzamelen in het parochiecentrum naast de kerk om te lunchen en te netwerken. De lunch wordt voorzien door Compani.
14u00 – 16u00 – parelelle sessies (Keuze uit sessie 3 of 4)
Sessie 3: Juridisch kader & opmaak van de lijst met lokaal historisch waardevolle graven
Deze sessie staat volledig in het teken van de juridische en beleidsmatige context rond begraafplaatsen. We starten met een helder overzicht van het wettelijk kader, gebracht door Tamara Ingels. Zij licht de actuele wet- en regelgeving toe, waaronder concessies, ruimingen, omzendbrieven en de verantwoordelijkheden van gemeenten bij het beheer van begraafplaatsen. Daarbij wordt ingezoomd op de vertaalslag van deze regels naar de praktijk, met aandacht voor valkuilen, opportuniteiten en werkbare oplossingen.
Vervolgens gaat IOED Lage Kempen dieper in op de praktische aanpak van de Lijst van graven met lokaal historisch belang. We bespreken hoe zo’n lijst tot stand komt, welke criteria worden gehanteerd, hoe je deze integreert in het gemeentelijk beleid en hoe ze een rol kan spelen in het behoud van funerair erfgoed. Ook bruikleenconstructies, meterschap en de rol van vrijwilligers komen aan bod. Tot slot lichten we toe hoe IOED ‘Lage Kempen-besturen' hierin concreet kan ondersteunen, zowel inhoudelijk als organisatorisch.
Sprekers: Tamara Ingels (INTRO Cultuur en Media), Alexander Massoels (IOED Lage Kempen)
Sessie 4: Ontsluiting en educatief gebruik van begraafplaatsen
Hoe maak je van een begraafplaats een plek die mensen raakt, uitnodigt en verbindt? Deze sessie toont inspirerende voorbeelden van educatieve trajecten, maatschappelijk engagement en hoe funerair erfgoed een rol kan spelen in rouwverwerking, zingeving en publiekswerking.
IOED Lage Kempen licht projecten toe die educatie op het kerkhof concreet vormgeven. Twee initiatieven uit het programma Jong redt oud laten zien hoe jongeren op een creatieve manier kennismaken met funerair erfgoed in Bilzen en Lommel. Daarnaast wordt het West-Vlaamse project Op stap met Jefke, een educatief wandelparcours op het kerkhof, gepresenteerd als mogelijke inspiratie voor gemeenten. Barbara Drieghe (Serenio) bespreekt hoe herinneringsplekken bijdragen aan verstilling en verbondenheid in het rouwproces. Tamara Ingels (INTRO Cultuur en Media) toont met haar boekenreeks Memento Mori hoe begraafplaatsen plekken van ontmoeting kunnen worden die verleden, heden en toekomst verbinden.
Sprekers: Niels Stoffels (IOED Lage Kempen), Barbara Drieghe (Serenio), Tamara Ingels (INTRO Cultuur en Media)